İNSANA SAYGI

Sosyal medyaya bir video düştü. Sokak fotoğrafçısı,kağıt toplayıcısı bir genç ve kız kardeşinin fotoğrafını çekmek istiyor. Genç: -Nasıl çekeceksiniz? diye soruyor. Fotoğrafçı : - Böyle...olduğun gibi otururken, diyor. Genç: - İnsanlar görüyor abi ayıp olur, diyerek ayağa kalkıyor. Güzel yüzünde masum, yorgun bir ifade, yanında kız kardeşi ile çekinerek poz veren bu çocuk en fazla 16-17 yaşlarında. Video çok etkileyiciydi.Edep, terbiye timsali gencin insana duyduğu saygı takdire şayandı.Yitirmeye başladığımız güzel hasletleri hatırlattı. Bir yanda hiç tanımadığı insanların kendisini otururken görmesini "ayıp" kabul eden gencecik çocuk,bir yanda evinde,okulunda,araçlarda,kafe ve restoranlarda edepsizce yayıla yayıla oturan tipler.Anasının - babasının ya da yaşlıların yanında bacak bacak üstüne atıp saygısızca oturan insanlar.Derli toplu oturmak için illâ genç olmaya gerek yok. Her insan kendisinden yaşça büyüklerin yanında, özellikle karşı cins olan ortamlarda edepli bir şekilde oturmalı. İnsana saygı bundan ibaret değil elbette. Çok kapsamlı bir kavram. Meselâ ;Arabaya binerken, inerken, yolda yürürken yaşlıya, hastaya öncelik vermek, engelliye yardımcı olmak insana saygıdır. Kararlaştırılan vakitte randevuya gitmek,karşı tarafı bekletmemek insana saygıdır. İhtiyaç anında yanında olmak,iyi günde çağrılınca, kötü günde çağrılmadan ziyaret etmek insana saygıdır. Kendinden önce karşısındakini düşünmek insana saygıdır. Yanında biri varken zaruri olmayan telefon konuşmaları yapmamak, başka şeylerle ilgilenmemek insana saygıdır. Misafir olmak kadar misafir almak da insana saygıdır. Misafirine ikramda cimri davranmamak, esirgememek insana saygıdır. Bu aynı zamanda görgünün de göstergesidir. Konuşmak kadar ilgili bir şekilde dinlemeyi bilmek de insana saygıdır. Yalnızı, hastayı, dertliyi arayıp sormak,insana saygıdır. Faydalanmanın değil faydalı olmanın planlarını yapmak insana saygıdır. Değerli, önemli hissettirmek insana saygıdır. Arada statü, gelir, yaşam standardı farkları olabilir. Bunların hesabını yapmadan mütevazi davranmak insana saygıdır. İyi niyetli , samimi,sıcakkanlı, dost canlısı insanları saf yerine koymamak insana saygıdır. Herkesin herşeyi anlayacak zekâ seviyesinde olduğunu bilmek ve hareketlerini ona göre ayarlamak insana saygıdır. Teşekkür etmek, gönül almak, nankörlük etmemek insana saygıdır Allah'ın,kendisine bahşettiği nimetleri,yetenekleri O'nun kullarına hizmette kullanmak hem insana,hem Yaradan'a saygıdır. Bu,maddi - manevi herhangi bir şey olabilir. Meselâ bilgisayardan iyi anlıyordur.Birinin bilgisayarında problem vardır.Ona yardım eder. Her yardımdan karşılık beklememek insana saygıdır. Rahmetli Cemil Meriç'in dediği gibi "yapılan iyiliğin karşılığı bekleniyorsa bu tefeciliktir." -Mış gibi yapmamak,içten davranmak insana saygıdır. Allah katında kimin kimden üstün olduğu bilinmez. Kişi ne parası,varidatı ne de kariyerinden dolayı enaniyete kapılarak kimseyi,hele hele de arkadaşlık ettiği insanları kendinden aşağı göremez. Kibirlenemez. Bir de içi kibirle dolu olduğu halde menfaati için sahte bir tevazuya bürünenler var ya. İşte onlar tam bir riyakâr. Allah böylelerinden muhafaza etsin! Aslında yukarıda zikrettiğimiz tüm davranış şekilleri tamamen empati ve vicdanla bağlantılı. Egoist olmayan,dürüst, özü - sözü bir,insanî duyguları gelişmiş,empati sahibi insanların özellikleri. Allahu Teâlâ Hazretleri hepimizi İslam ahlakının tezahürü olan bu güzel hasletlerle mücehhez eylesin! Amin elfü elfi amin! Hüsniye Ünal